W październiku dowództwo 8 Armii postanowiło skierować 2 Korpus Polski w górzysty obszar środkowych Apenin. 14 października odcinek frontu na południe od Forli objęła wzmocniona 5 Kresowa Dywizja Piechoty, która trzy dni później przeszła do natarcia, spychając stopniowo przeciwnika na północ. Po opanowaniu podstaw, pozwalających na rozwinięcie całego korpusu, do walki weszła również 3 Dywizja Strzelców Karpackich, która odegrała główną rolę w działaniach na kierunku Forli, ułatwiając zajęcie tej miejscowości na początku listopada przez brytyjską 46 Dywizję Piechoty. 12 listopada polskie oddziały przystąpiły do bitwy o Faenzę. Działania ofensywne 2 Korpusu w 1944 roku zakończyły się po osiągnięciu nocą z 16 na 17 grudnia rzeki Senio, gdzie, ze względu na straty oraz pogarszającą się pogodę, musiano przejść do obrony.

Wojsko Polskie na froncie zachodnim

2 Korpus Polski we Włoszech w 1945 roku

Zimą 1944/1945, wykorzystując zatrzymanie ofensywy, intensywnie rozbudowywano 2 Korpus. Głównie dzięki wcieleniu Polaków zmuszonych do służby w Wehrmachcie, którzy trafili do alianckiej niewoli, utworzono w obu dywizjach piechoty trzecie brygady: 3 Brygadę Strzelców Karpackich w 3 Dywizji Strzelców Karpackich oraz 4 Wołyńską Brygadę Piechoty w 5 Kresowej Dywizji Piechoty. Ponadto zorganizowano też 12 i 13 Pułk Artylerii Ciężkiej. Już wcześniej, w 1944 roku, 1 Samodzielną Kompanię Komandosów rozwinięto w 2 Batalion Komandosów Zmotoryzowanych, który następnie włączono w skład 2 Brygady Pancernej.

Działania ofensywne na froncie włoskim w 1945 roku wznowiono dopiero 9 kwietnia. Celem ich pierwszego etapu było opanowanie Bolonii, stanowiącej ważny węzeł komunikacyjny. Od południa uderzyć na nią miała amerykańska 5 Armia, a od południowego wschodu centrum brytyjskiej 8 Armii, złożone z 2 Korpusu Polskiego oraz V Korpusu Brytyjskiego.

Ponieważ generał Anders pełnił w tym czasie obowiązki Naczelnego Wodza, w zastępstwie przebywającego w niewoli generała Tadeusza Bora-Komorowskiego, dowodzenie nad 2 Korpusem objął czasowo gen. bryg. Zygmunt Bohusz-Szyszko. Na czas ofensywy podporządkowano mu brytyjską 7 Brygadę Pancerną, hinduską 43 Brygadę Piechoty Zmotoryzowanej oraz kilka brytyjskich pułków artylerii.

2 Korpus rozpoczął natarcie wieczorem 9 kwietnia forsując rzekę Senio, której południowego brzegu bronił przez całą zimę. Dwa dni później zdołano zdobyć przyczółki na rzece Santerno, a 14 kwietnia wyzwolono miasto Imola. Kontynuując ofensywę polskie oddziały musiały pokonywać liczne przeszkody wodne bronione przez nieprzyjaciela. Mimo tych trudności dotarły do Bolonii, opuszczonej już przez Niemców, już rankiem 21 kwietnia, wyprzedzając o dwie godziny oddziały amerykańskie, mające znacznie mniejszy dystans do przebycia. Wyzwolenie miasta zakończyło szlak bojowy 2 Korpusu Polskiego we Włoszech. Straty 2 Korpusu Polskiego w czasie całej kampanii były wysokie i wyniosły łącznie 17 131 żołnierzy, w tym 2620 poległych.

Po zakończeniu działań wojennych, dzięki napływowi Polaków z Wehrmachtu oraz z niemieckich obozów jenieckich, w ramach 2 Korpusu Polskiego utworzono 2 Warszawską Dywizję Pancerną, której dowódcą mianowano gen. bryg. Bronisława Rakowskiego. W jej skład weszła 2 Brygada Pancerna, nowoutworzona 16 Pomorska Brygada Piechoty, 7 Pułk Artylerii Konnej, 16 Pułk Artylerii Lekkiej, 2 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej, 2 Pułk Artylerii Przeciwpancernej, Pułk Ułanów Karpackich oraz oddziały saperów, łączności i służb. 2 Korpus był największym związkiem taktycznym Polskich Sił Zbrojnych sformowanych u boku zachodnich aliantów – pod koniec 1945 r. służyło w nim ponad 107 000 żołnierzy.

Po zakończeniu wojny oddziały 2 Korpusu rozmieszczono w różnych miejscowościach regionów Marche, Romanii i Abruzji. Obok utrzymywania oddziałów w gotowości bojowej zajmowano się też intensywną pracą kulturalno-oświatową. W latach 1945–1947 na włoskich uczelniach podjęło studia ok. 1300 polskich żołnierzy. Jesienią 1946 roku 2 Korpus Polski został przewieziony do Wielkiej Brytanii i stopniowo zdemobilizowany, a 10 lipca 1947 r. wraz z całymi Polskimi Siłami Zbrojnymi – rozwiązany.

Spośród ponad 100 tys. żołnierzy 2 Korpusu tylko około 14 tys. zdecydowało się na powrót do kontrolowanej przez ZSRR Polski – gdzie część z nich była później prześladowana i więziona za swoją służbę w 2 Korpusie. W 1946 roku komunistyczny rząd Polski odebrał polskie obywatelstwo generałowi Andersowi oraz 75 oficerom Polskich Sił Zbrojnych, walczących u boku Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych Ameryki.

We Włoszech pozostali nieliczni żołnierze 2 Korpusu. Wśród nich znalazło się około 40 studentów Politechniki w Turynie, którzy zbliżali się do końca studiów oraz niewielka grupa ożenionych z Włoszkami. Ci z nich, którzy pozostali w stolicy Piemontu utworzyli później „Ognisko Polskie w Turynie".

Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego - National Digital Archives, Polska

• 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej
• 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej
• 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej
• 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej 2 Korpus Polski w walkach w Apeninie Emiliańskim- przemarsz Samodzielnej 2 Brygady Pancernej
• 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię - forsowanie rzeki Senio 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię - forsowanie rzeki Senio
• 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- forsowanie rzeki Santerno 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- forsowanie rzeki Santerno
• 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- forsowanie rzeki Idice 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- forsowanie rzeki Idice
• 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię - Wkroczenie polskich oddziałów do miasta 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię - Wkroczenie polskich oddziałów do miasta
• 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- Wroczenie polskich oddziałów do miasta 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- Wroczenie polskich oddziałów do miasta
• 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- Wkroczenie polskich oddziałów do miasta 2 Korpus Polski w bitwie o Bolonię- Wkroczenie polskich oddziałów do miasta
• 24-515-17 24-515-17
• 2 Korpus Polski po zakończeniu działań wojennych - obóz jeniecki 2 Korpus Polski po zakończeniu działań wojennych - obóz jeniecki
• 2 Korpus Polski- Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet 2 Korpus Polski- Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet
• 2 Korpus Polski- Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet 2 Korpus Polski- Pomocnicza Wojskowa Służba Kobiet
• 2 Korpus Polski - ewakuacja do Wielkiej Brytanii 2 Korpus Polski - ewakuacja do Wielkiej Brytanii
• 2 Korpus Polski- ewakuacja do Wielkiej Brytanii 2 Korpus Polski- ewakuacja do Wielkiej Brytanii
•